Image
6 Temmuz, 2023

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Risk Faktörleri Ve Belirtileri

Kemik sağlığı özellikle yaş ilerledikçe daha çok önem kazanıyor. İleri yaşta kemik ağrıları ve ani kemik kırıkları yaşanabiliyor.


Kemik kütlesinin azalması sonucu kemiğin frajilitesi ve kırılma riskinin artması ile karakterize osteoporoz insan iskeletinin en sık görülen hastalığıdır. Kronik hastalıklardaki artışla birlikte osteoporoz sıklığı ve şiddetinde de artışlar olmaktadır.


Bütüncül tıp dediğimiz de zaten bedenin tüm organlarını ve tabi ki tüm iskelet sistemimizi kapsar. O nedenle osteoporoz konusuna da BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIMLA bakmamız gerekir.

Osteo = kemik ve poroz =gözenekli kelimelerinden oluşmuştur.


Osteoporoza halk arasında kemik erimesi denir. Kemikte bulunan minerallerin azalması sonucu kemik yapısı bozulur. Kemik dokusunun mikro yapısı bozularak kırıklara yatkınlık artar.Kadınlarda özellikle MENOPOZ ÖNCESİ dönemde östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak OSTEOPOROZ ve OSTEOPENİ görülmeye başlar.


Erken tanı çok önemlidir.


RİSK FAKTÖRLERİ

🔸Kadınlarda düşük östrojen düzeyi, erken menopoz

🔸Erkeklerde düşük testosteron düzeyi

🔸Ailesel yatkınlık

🔸İleri yaş

🔸Asidik beslenme

🔸Yetersiz beslenme ve düşük beden kitle indeksi

🔸Diyette Kalsiyum, d vitamini eksikliği

🔸Kortizon, heparin, kemoterapi ilaçları kullanımı

🔸Böbrek yetmezliği

🔸Böbrekten kalsiyum kaybı

🔸Romatoid artrit gibi bağ dokusu hastalıkları

🔸Tiroid bezi hastalıkları, paratiroid sorunları, diyabet vb hormonal bozukluklar

🔸Mide bağırsak hastalıkları, midenin bir kısmının ameliyatla alınması, malnutrisyon

🔸Alkol, sigara ve yoğun kafein tüketmek

🔸Hareketsiz yaşam tarzı

🔸Stres

🔸Geçirilmiş kırık varlığı


BELİRTİ VE YAKINMALAR


🔸Erken dönemde belirti vermez; ancak aslında kemik yoğunluk ölçümleri 30-35 yaşından itibaren düşmeye başlıyor.

🔸En çok omur, kalça, el bileği ekleminde olmaktadır

🔸Bazen en basit harekette bile kırık gelişebilir

🔸Şekil bozuklukları, yaşlandıkça boy kısalması olmaktadır.

🔸Sırt bel ağrıları

🔸Ağrı ve kırıklara bağlı hareketlerde azalma olmaktadır

🔸Dişetlerinde çekilmeler

🔸Zayıf ve kırılgan tırnaklar


TEŞHİS


Hastalığın teşhisi,15–20 dakika gibi kısa sürede” kemik dansitometresi” ile yapılan kemik mineral yoğunluk ölçümü ile anlaşılır. Kemik mineral yoğunluğu ne kadar düşükse kemikte kırılma riski o kadar fazladır.


KEMİK SAĞLIĞI NEDEN MENOPOZ İLE İLGİLİ?


Kemik dinamik bir dokudur. Yaşamımız boyunca kemik yapımı ve yıkımı bir denge halinde devam eder.Bu yapım ve yıkım arasındaki dengenin çeşitli nedenlerle yıkım lehine bozulması kemik kaybına neden olur.


Kemikte yıkım işinde OSTEOKLAST denen hücreler, yapım işinde ise OSTEOBLAST denen hücreler görev alır. Östrojen osteoklastlara etkisi ile yıkımı yavaşlatırken, progestreron da osteoblastlara etkisi ile yapımı arttırır. 


Menopoz döneminde ise yumurtalıklar, östrojen ve progesteron üretimini durdurmaktadır. Dolayısıyla kemik yapımı azalırken kemik yıkımı artmaktadır.


Kemik kaybını engellemek için östrojen ve progesteron işbirliği içinde çalıştığı için bu hormonların biyoözdeş  olanlarının yerine konması önemlidir.


KALSİYUM VE MAGNEZYUM NEDEN ÖNEMLİ?


Osteoporozun gelişmesinde önemli bir risk faktörü ASİDİK BESLENME dediğimiz şeker, bitkisel yağ, paketlenmiş gıdalar, gazlı içecekler, aşırı proteinden yoğun beslenme alışkanlığıdır.


Alkali olarak dizayn edilmiş olan vücudumuz bu asit yükünü uzaklaştırmak için alkali minerallere ihtiyaç duyar.


Vücudun sürekli daha fazla asit yüküyle karşılaşması, kandaki hazır tampon sistemleriyle telafi edilmeye çalışılır ama başarılamazsa, bir tampon deposu olarak düşünebileceğimiz kemiğe başvurulmasına neden olur.


Vücudumuzda en fazla bulunan alkali mineral de KALSİYUM olduğu için artan asitliği uzaklaştırmak için kemik ve dişlerden kalsiyum çekilir. Öteki kemiklerden daha önce, özellikle leğen kemiklerinden, uzun kemiklerden ve omurgadan kalsiyum çalınmaya başlanır. Kalsiyumun %1 i kanda %99 u kemiklerdedir.


Kalsiyumun yanı sıra kemikteki MAGNEZYUM da önemli bir alkali mineraldir.

Osteoporozda kalsiyum gibi magnezyum minerali de asitleri tamponlamak için kemikten çekilir. Vücuttaki magnezyumun %80 i kemiklerde bulunur. Geri kalan magnezyum ise kaslardadır. Yorulunca kaslara kramp girmesinin bir sebebi de kaslardaki magnezyumun eksilmesidir. Bu nedenle kemik erimesinin önüne geçmek için kalsiyum, magnezyumca zengin bitkisel ağırlıklı beslenmek, vücudu alkali tutmak çok önemlidir.

Sağlık