Kemik sağlığı özellikle yaş ilerledikçe daha
çok önem kazanıyor. İleri yaşta kemik ağrıları ve ani kemik kırıkları
yaşanabiliyor.
Kemik kütlesinin azalması sonucu kemiğin
frajilitesi ve kırılma riskinin artması ile karakterize osteoporoz insan
iskeletinin en sık görülen hastalığıdır. Kronik hastalıklardaki artışla
birlikte osteoporoz sıklığı ve şiddetinde de artışlar olmaktadır.
Bütüncül tıp dediğimiz de zaten bedenin tüm
organlarını ve tabi ki tüm iskelet sistemimizi kapsar. O nedenle osteoporoz
konusuna da BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIMLA bakmamız gerekir.
Osteo = kemik ve poroz =gözenekli
kelimelerinden oluşmuştur.
Osteoporoza halk arasında kemik erimesi
denir. Kemikte bulunan minerallerin azalması sonucu kemik yapısı bozulur. Kemik
dokusunun mikro yapısı bozularak kırıklara yatkınlık artar.Kadınlarda özellikle
MENOPOZ ÖNCESİ dönemde östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak OSTEOPOROZ ve
OSTEOPENİ görülmeye başlar.
Erken tanı çok önemlidir.
RİSK FAKTÖRLERİ
🔸Kadınlarda düşük
östrojen düzeyi, erken menopoz
🔸Erkeklerde düşük
testosteron düzeyi
🔸Ailesel yatkınlık
🔸İleri yaş
🔸Asidik beslenme
🔸Yetersiz beslenme
ve düşük beden kitle indeksi
🔸Diyette Kalsiyum,
d vitamini eksikliği
🔸Kortizon, heparin,
kemoterapi ilaçları kullanımı
🔸Böbrek yetmezliği
🔸Böbrekten kalsiyum
kaybı
🔸Romatoid artrit
gibi bağ dokusu hastalıkları
🔸Tiroid bezi
hastalıkları, paratiroid sorunları, diyabet vb hormonal bozukluklar
🔸Mide bağırsak
hastalıkları, midenin bir kısmının ameliyatla alınması, malnutrisyon
🔸Alkol, sigara ve
yoğun kafein tüketmek
🔸Hareketsiz yaşam
tarzı
🔸Stres
🔸Geçirilmiş kırık
varlığı
BELİRTİ VE YAKINMALAR
🔸Erken dönemde
belirti vermez; ancak aslında kemik yoğunluk ölçümleri 30-35 yaşından itibaren
düşmeye başlıyor.
🔸En çok omur,
kalça, el bileği ekleminde olmaktadır
🔸Bazen en basit
harekette bile kırık gelişebilir
🔸Şekil
bozuklukları, yaşlandıkça boy kısalması olmaktadır.
🔸Sırt bel ağrıları
🔸Ağrı ve kırıklara
bağlı hareketlerde azalma olmaktadır
🔸Dişetlerinde
çekilmeler
🔸Zayıf ve kırılgan
tırnaklar
TEŞHİS
Hastalığın teşhisi,15–20 dakika gibi kısa sürede”
kemik dansitometresi” ile yapılan kemik mineral yoğunluk ölçümü ile anlaşılır.
Kemik mineral yoğunluğu ne kadar düşükse kemikte kırılma riski o kadar
fazladır.
KEMİK SAĞLIĞI NEDEN MENOPOZ İLE İLGİLİ?
Kemik dinamik bir dokudur. Yaşamımız boyunca
kemik yapımı ve yıkımı bir denge halinde devam eder.Bu yapım ve yıkım
arasındaki dengenin çeşitli nedenlerle yıkım lehine bozulması kemik kaybına
neden olur.
Kemikte yıkım işinde OSTEOKLAST denen
hücreler, yapım işinde ise OSTEOBLAST denen hücreler görev alır. Östrojen
osteoklastlara etkisi ile yıkımı yavaşlatırken, progestreron da osteoblastlara
etkisi ile yapımı arttırır.
Menopoz döneminde ise yumurtalıklar,
östrojen ve progesteron üretimini durdurmaktadır. Dolayısıyla kemik yapımı
azalırken kemik yıkımı artmaktadır.
Kemik kaybını engellemek için östrojen ve
progesteron işbirliği içinde çalıştığı için bu hormonların biyoözdeş olanlarının yerine konması önemlidir.
KALSİYUM VE MAGNEZYUM NEDEN ÖNEMLİ?
Osteoporozun gelişmesinde önemli bir risk
faktörü ASİDİK BESLENME dediğimiz şeker, bitkisel yağ, paketlenmiş gıdalar,
gazlı içecekler, aşırı proteinden yoğun beslenme alışkanlığıdır.
Alkali olarak dizayn edilmiş olan vücudumuz
bu asit yükünü uzaklaştırmak için alkali minerallere ihtiyaç duyar.
Vücudun sürekli daha fazla asit yüküyle
karşılaşması, kandaki hazır tampon sistemleriyle telafi edilmeye çalışılır ama
başarılamazsa, bir tampon deposu olarak düşünebileceğimiz kemiğe başvurulmasına
neden olur.
Vücudumuzda en fazla bulunan alkali mineral
de KALSİYUM olduğu için artan asitliği uzaklaştırmak için kemik ve dişlerden
kalsiyum çekilir. Öteki kemiklerden daha önce, özellikle leğen kemiklerinden,
uzun kemiklerden ve omurgadan kalsiyum çalınmaya başlanır. Kalsiyumun %1 i
kanda %99 u kemiklerdedir.
Kalsiyumun yanı sıra kemikteki MAGNEZYUM da
önemli bir alkali mineraldir.
Osteoporozda kalsiyum gibi magnezyum
minerali de asitleri tamponlamak için kemikten çekilir. Vücuttaki magnezyumun
%80 i kemiklerde bulunur. Geri kalan magnezyum ise kaslardadır. Yorulunca
kaslara kramp girmesinin bir sebebi de kaslardaki magnezyumun eksilmesidir. Bu
nedenle kemik erimesinin önüne geçmek için kalsiyum, magnezyumca zengin
bitkisel ağırlıklı beslenmek, vücudu alkali tutmak çok önemlidir.